2000 Currency Note : : કેન્દ્ર સરકારે બે હજાર રૂપિયાની નોટ બંધ કરી દીધી છે. આ 2000 રૂપિયાની નોટનું ‘Demonetization’ ત્યારે કરવામાં આવ્યું છે જ્યારે 2000 Currency Note એક રીતે બજારમાં દેખાતી બંધ થઈ ગઈ હતી. આ અંગે તમામ પ્રકારની અટકળો લગાવવામાં આવી રહી હતી. રાજકીય પક્ષોએ હવે 2000 રૂપિયાની નોટબંધી પર સવાલો ઉઠાવવાનું શરૂ કરી દીધું છે. તે જ સમયે, બે હજાર રૂપિયાની નોટ બંધ થવાના સમયને પણ રાજકારણની દૃષ્ટિએ જોવામાં આવી રહ્યો છે.
રાજકીય નિષ્ણાતોએ હકીકતને ચુસ્તપણે સ્વીકારી રહ્યા છે કે Congress શાસિત બે રાજ્યો Chhattisgarh અને Rajasthan અને ભાજપ શાસિત madhyapradesh અને બીઆરસી શાસિત Telanganaમાં આવનારી Electionમાં તેની અસર પડી શકે છે. ઈન્કમટેક્સ સાથે સંકળાયેલા વરિષ્ઠ અધિકારીઓનું કહેવું છે કે Election દરમિયાન જપ્ત કરાયેલી રોકડ એ દર્શાવે છે કે ચૂંટણીમાં પૈસાની રેલછેલ કરવામાં આવે છે.
રિઝર્વ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા(RBI) દ્વારા બે હજાર રૂપિયાની નોટ બંધ કરવાના નિર્ણયને રાજકીય વર્તુળોમાં અલગ જ દૃષ્ટિકોણથી જોવામાં આવી રહ્યો છે. રાજકીય વર્તુળોમાં એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આગામી કેટલાક મહિનામાં ચાર રાજ્યોમાં ચૂંટણીઓ યોજાવાની છે ત્યારે આ નોટબંધી થઈ છે. દેશમાં ચૂંટણી સર્વેક્ષણ કરતી અને ચૂંટણી દરમિયાન ખર્ચ પર નજર રાખતી અગ્રણી એજન્સી સાથે સંકળાયેલા અધિકારીના જણાવ્યા અનુસાર ચૂંટણી દરમિયાન જે રીતે ખર્ચ કરવામાં આવે છે તે કોઈનાથી છુપાયેલું નથી. એ અલગ વાત છે કે ચૂંટણી પંચની(Election Commission) ગાઈડલાઈન પ્રમાણે તે તમામ ખર્ચ બતાવવાનો હોય છે, પરંતુ ચૂંટણી લડવા માટે હકીકતમાં કેટલો ખર્ચ થાય છે તે પણ બધાને ખબર છે. આ સિવાય એવું કહેવાય છે કે ચૂંટણીમાં ‘Fund Management’ બહુ મોટી પ્રક્રિયા છે. આવી સ્થિતિમાં મોટી નોટો બંધ થવાના કારણે ચૂંટણી ફંડ મેનેજમેન્ટને પણ અસર થશે.
રાજકીય વિશ્લેષકના જણાવ્યા અનુસાર Utterpradeshમાં 2016માં નોટબંધી બાદ Election યોજાયુ હતું. શુક્રવારે 2000ની નોટો પર પ્રતિબંધ લગાવ્યા બાદ Rajstahan, Madhyapradesh, Chhattisgarh, Telanganaમાં ચૂંટણી યોજાવાની છે. તેમનું કહેવું છે કે કોઈ રાજકીય પક્ષ તેને સ્વીકારશે નહીં તે અલગ વાત છે, પરંતુ ચૂંટણી દરમિયાન રાજકીય ઉત્સાહીઓને આવી નોટોથી ફંડ મેનેજમેન્ટમાંથી હવા મળે છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી બજારમાંથી અચાનક 2000 રૂપિયાની નોટો ક્યાં ગાયબ થઈ હતી. તે ચિંતાનો વિષય હતો. આવનારી ચૂંટણીમાં ચોક્કસ તેની અસર થશે પરંતુ કેટલી થશે તે કહેવું થોડું મુશ્કેલ છે.
આવકવેરા સાથે સંકળાયેલા વરિષ્ઠ અધિકારીઓનું કહેવું છે કે ચૂંટણી દરમિયાન જપ્ત કરાયેલી રોકડ દર્શાવે છે કે ચૂંટણીમાં બિનહિસાબી નાણાંથી ચૂંટણીનું સંચાલન કેવી રીતે કરવામાં આવે છે. કોઈપણ રાજ્યમાં ચૂંટણી દરમિયાન રોકડ જપ્ત કરવી એ સામાન્ય બાબત બની ગઈ છે. તેઓ કહે છે કે કેટલીકવાર લોકો તેમના દસ્તાવેજો બતાવીને તેમના પૈસા બચાવી લે છે પરંતુ મોટાભાગના કિસ્સાઓમાં આ રકમ જપ્ત થઈ જાય છે. જ્યારે 2000 રૂપિયાની નોટ બજારમાં આવી ત્યારે આનાથી બ્લેક માર્કેટિંગ(black marketing) બંધ થશે કે કેમ તે અંગે ઘણી ચર્ચા થઈ હતી. કદાચ આ જ કારણ હતું કે આ નોટો બંધ કરવામાં આવી હતી. એક ચાર્ટર એકાઉન્ટન્ટના જણાવ્યા અનુસાર આ મોટી નોટો બંધ કરી છે અને તેને ‘Unaccounted Amount’ તરીકે રાખી છે, તેમની મુશ્કેલીઓ ચોક્કસપણે વધવાની છે. તેમનું કહેવું છે કે બ્લેક મની તરીકે ઉપયોગમાં લેવાતી આ નોટોની અસર અલગ-અલગ જગ્યાએ ચોક્કસપણે જોવા મળશે.
કોંગ્રેસના વરિષ્ઠ નેતા અને મીડિયા પ્રભારી જયરામ રમેશે(Jayram Ramesh) આ નોટબંધીને(Dimonetisation) ભારતીય જનતા પાર્ટી સરકારની મોટી નિષ્ફળતા ગણાવી છે. ટ્વીટ કરીને નરેન્દ્ર મોદી પર પ્રહાર કરતા તેમણે કહ્યું કે તેમની ખાસિયત એ છે કે તેઓ પાછળથી વિચારે છે અને પહેલા કામ કરે છે. જયરામ રમેશ વધુમાં જણાવે છે કે વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીના(narendra Modi) આ વલણને કારણે 8 નવેમ્બર 2016ના રોજ અમલમાં આવેલ તુગલકી ફરમાન નિષ્ફળ ગયું. આ સાથે હવે બે હજાર રૂપિયાની નોટો ચલણમાંથી બહાર કાઢવામાં આવી રહી છે.
તેઓ કહે છે કે આ નિર્ણય પોતે જ ખોટો હતો. તેમનું કહેવું છે કે નોટબંધી જેવા મોટા નિર્ણયને કારણે માત્ર દેશની અર્થવ્યવસ્થા જ બગડી નથી, પરંતુ દેશના લોકોને મહિનાઓ સુધી કતારમાં ઉભા રહેવું પડ્યું હતું. ઉત્તર પ્રદેશ કોંગ્રેસ પાર્ટીના વરિષ્ઠ નેતા સુરેન્દ્ર રાજપૂતનું કહેવું છે કે કર્ણાટક ચૂંટણી હાર્યા બાદ કેન્દ્ર સરકારે 2000 રૂપિયાની નોટ પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો. તેમનું કહેવું છે કે આ નિર્ણય અગાઉ પણ ખોટો હતો. આખરે, આ નોટ બંધ કરીને, વડાપ્રધાને સાબિત કર્યું કે તેમનો નિર્ણય ખોટો હતો અને ખોટો નિર્ણય વહેલા કે મોડે પાછો લેવો પડશે.
