ઓગસ્ટ 2019 માં, જ્યારે રાષ્ટ્રપતિએ કલમ 370 દૂર કરવાના પ્રસ્તાવને મંજૂરી આપી, ત્યારે ભારતમાં રાજ્યોની સંખ્યા 29 થી ઘટીને 28 થઈ ગઈ અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની સંખ્યા 7 થી વધીને 9 થઈ ગઈ. તે પહેલા ભારતમાં 7 કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો હતા – દિલ્હી, પુડુચેરી, ચંદીગઢ, આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ, લક્ષદ્વીપ, દાદરા અને નગર હવેલી, દમણ અને દીવ. કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો ઘણા કારણોસર બનાવવામાં આવ્યા છે, દરેક કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશ બનાવવા માટે એક કારણ નક્કી કરવામાં આવ્યું છે. ચાલો સમજીએ.
જેના કારણે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની સ્થાપના થઈ
રાજ્યો અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો વચ્ચે તફાવત છે. બંધારણની જોગવાઈઓ અનુસાર, સ્વતંત્રતા દરમિયાન, કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો કાં તો ભારતનો ભાગ ન હતા અથવા રાજ્ય બનાવવા માટે ખૂબ નાના હતા. વધુમાં, 1956 માં, રાજ્યોના પુનર્ગઠન આયોગે આ વિસ્તારો માટે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો તરીકે ઓળખાતી અલગ શ્રેણીની ભલામણ કરી. તે સમયે જોવામાં આવ્યું હતું કે આ પ્રદેશો આર્થિક રીતે અસંતુલિત, આર્થિક રીતે નબળા, વહીવટી અને રાજકીય રીતે અસ્થિર હતા. તેથી, તેઓ અલગ વહીવટી એકમો તરીકે ટકી શકતા નથી. તેમના માટે કેન્દ્ર સરકાર પર નિર્ભર રહેવું જરૂરી હતું અને આ રીતે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોની રચના કરવામાં આવી. તેથી, ભારત સરકાર અને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશો ભારતીય પ્રજાસત્તાકના બંધારણનો ભાગ બન્યા. તમને જણાવી દઈએ કે કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોનું વહીવટી શાસન સીધું કેન્દ્ર સરકાર હેઠળ હતું અને તેનું કેન્દ્ર રાષ્ટ્રીય રાજધાની દિલ્હી હતું.
આ કારણો પણ યાદીમાં છે
દિલ્હી અને ચંદીગઢની રચના રાજકીય અને વહીવટી બાબતો માટે કરવામાં આવી છે.
સાંસ્કૃતિક ઓળખને જાળવવા માટે, પુડુચેરી, દાદરા નગર હવેલી અને દમણ અને દીવનો UT માં સમાવેશ કરવામાં આવ્યો છે.
વ્યૂહાત્મક મહત્વના કારણે આંદામાન અને નિકોબાર ટાપુઓ અને લક્ષદ્વીપને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો છે.
પછાત અને આદિવાસી લોકોની વિશેષ સંભાળ માટે, મિઝોરમ, મણિપુર, ત્રિપુરા અને અરુણાચલ પ્રદેશને કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોનો દરજ્જો આપવામાં આવ્યો હતો, જે પાછળથી રાજ્યોમાં ફેરવાઈ ગયા હતા.
કેન્દ્ર સરકારે જમ્મુ અને કાશ્મીર અને લદ્દાખને રાજ્યોમાંથી કેન્દ્રશાસિત પ્રદેશોમાં ફેરવી દીધા છે, તેની પાછળનું મુખ્ય કારણ ત્યાં શાંતિ પુનઃસ્થાપિત કરવાનું છે, જે રાજ્ય સરકાર કરવામાં અસમર્થ હતી. આ માહિતી અમિત શાહે સંસદમાં 370નું સંશોધન બિલ રજૂ કરતી વખતે આપી હતી.
1nonlynewsના whatsapp ગ્રુપમાં જોડાવા માટે નીચેની લિંક પર ક્લિક કરો:-
https://chat.whatsapp.com/HyFwqFPR3EP0gbrKvdU4C8
