ચૂંટણી પંચે સુપ્રીમ કોર્ટ દ્વારા નિર્ધારિત સમયમર્યાદાના એક દિવસ પહેલા સ્ટેટ બેંક ઓફ ઈન્ડિયા (SBI) તરફથી મળેલા ઈલેક્ટોરલ બોન્ડ્સનો ડેટા તેની વેબસાઈટ પર અપલોડ કર્યો છે. આ ડેટા સાર્વજનિક થતાં જ સૌથી વધુ દાન આપનારી કંપનીઓના નામ સામે આવ્યા છે. કઈ પાર્ટીએ કેટલા રૂપિયા મળ્યા તેની વિગતો પણ સામે આવી છે. ચૂંટણી દાનના આંકડા 12 એપ્રિલ 2019 થી 11 જાન્યુઆરી 2024 સુધીના છે. આ ડેટાથી એ પણ જાહેર થયું છે કે, ‘લોટરી કિંગ માર્ટિન સેન્ટિયાગો’એ સૌથી વધુ 1368 કરોડ રૂપિયાનું દાન આપ્યું છે. માર્ટિનની કંપની ‘ફ્યુચર ગેમિંગ એન્ડ હોટેલ્સ સર્વિસે’ આ બોન્ડ 21 ઓક્ટોબર, 2020 અને જાન્યુઆરી 2024 વચ્ચે ખરીદ્યા છે. ચાલો જાણીએ કોણ છે ‘માર્ટિન સેન્ટિયાગો’?
લોટરી રેગ્યુલેશન એક્ટ 1998 હેઠળ માર્ટિનની કંપની વિરુદ્ધ ઘણા કેસ નોંધવામાં આવ્યા છે. ફ્યુચર ગેમિંગ એન્ડ હોટેલ સર્વિસીસ પ્રાઈવેટ લિમિટેડ 30 ડિસેમ્બર 1991ના રોજ સામેલ કરવામાં આવી હતી. આ કંપની સિક્કિમ, નાગાલેન્ડ અને પશ્ચિમ બંગાળ સહિત સમગ્ર દેશમાં લોટરીની ટિકિટ વેચે છે. એન્ફોર્સમેન્ટ ડિરેક્ટોરેટે 23 સપ્ટેમ્બર 2023ના રોજ ફ્યુચર ગેમિંગ અને હોટેલ સર્વિસિસ સામે કોર્ટમાં ચાર્જશીટ પણ દાખલ કરી હતી.
‘મજૂરથી લોટરી કિંગ બનવાની સફર’
ફ્યુચર ગેમિંગ એન્ડ હોટેલ્સ સર્વિસના સેન્ટિયાગો માર્ટિનની લોટરી કિંગ બનવાની સફર પણ રોચક છે. તેઓ મ્યાનમારમાં એક મજૂર તરીકે કાર્યર્ટ હતા. ત્યથી લઈ આજે એક લોટરી કિંગ તરીકે ઓળખાય છે. તેમનું પ્રારંભિક જીવન મુશ્કેલીઓથી ભરેલું હતું. પછી સમયનું ચક્ર બદલાયું અને માર્ટિનની પ્રતિષ્ઠા દિવસેને દિવસે વધતી ગઈ. તેમણે લોટરી દ્વારા સામાન્ય લોકોને સપના દેખાડ્યા અને નસીબની રમતમાં બિઝનેસને ઉંચાઈ પર લઈ ગયા. દક્ષિણમાં આ ફર્મ માર્ટિન કર્ણાટક હેઠળ ચાલે છે, જ્યારે ઉત્તર-પૂર્વમાં તે માર્ટિન સિક્કિમ લોટરી તરીકે ઓળખાય છે.
‘માર્ટિન મ્યાનમારમાં મજૂર તરીકે કામ કરતો હતો’
માર્ટિન ચેરિટેબલ ટ્રસ્ટની વેબસાઈટમાં આપવામાં આવેલી માહિતી અનુસાર, શરૂઆતમાં માર્ટિન મ્યાનમારના યાંગોન શહેરમાં મજૂર તરીકે કામ કરતો હતો. આ પૈસાથી તે પોતાના પરિવારનું ભરણપોષણ કરતો હતો. બાદમાં તે ભારત પાછો આવ્યો અને 1988માં તેણે તામિલનાડુમાં લોટરીનો બિઝનેસ શરૂ કર્યો. કોઈમ્બતુરમાં રહેતાં તેમણે ધીમે ધીમે કર્ણાટક અને કેરળ તરફ વિસ્તાર કર્યો. બાદમાં તેણે સિક્કિમ, મેઘાલય, અરુણાચલ પ્રદેશ, પંજાબ અને મહારાષ્ટ્રમાં પણ કામ કરવાની પરવાનગી મેળવી. સામાન્ય લોકોની આશાઓ અને સપનાઓ પર બનેલા તેમના સામ્રાજ્યએ તેમને પુષ્કળ સંપત્તિનો માલિક બનાવ્યો.
‘13 વર્ષની ઉંમરે બિઝનેસ શરૂ કર્યો’
કંપનીના જણાવ્યા અનુસાર, માર્ટિને 13 વર્ષની ઉંમરે લોટરી બિઝનેસમાં પ્રવેશ કર્યો હતો અને તેણે દેશભરમાં લોટરી ખરીદનારા અને વેચનારનું મોટું નેટવર્ક બનાવ્યું છે. કંપનીની વેબસાઈટ એ પણ જણાવે છે કે માર્ટિનને ઘણી વખત દેશમાં સૌથી વધુ કરદાતાનો ખિતાબ મળ્યો છે. જ્યારે દક્ષિણ ભારતમાં વેપારની વાત આવે છે, ત્યારે માત્ર થોડા જ નામ છે જે વિવાદો અને ચર્ચાઓમાં રહે છે. માર્ટિનનું પણ એક નામ છે. તેમણે કોઈમ્બતુરમાં લોટરી એજન્સીઝ લિમિટેડની સ્થાપના કરી.
‘માર્ટિનનો ધંધો લોટરીથી આગળ ગયો’
છેલ્લા દાયકામાં, માર્ટિનના વ્યવસાયનો વિસ્તાર લોટરીથી આગળ વધ્યો. કોઈમ્બતુર નજીકના નામાંકિત વ્યવસાયોમાં માર્ટિન હોમિયોપેથી મેડિકલ કોલેજ અને હોસ્પિટલ, એસએસ મ્યુઝિક, એક ટેલિવિઝન મ્યુઝિક ચેનલ, એમ એન્ડ સી પ્રોપર્ટી ડેવલપમેન્ટ, માર્ટિન નન્થાવનમ એપાર્ટમેન્ટ્સ અને લિમા રિયલ એસ્ટેટ પ્રાઈવેટ લિમિટેડનો સમાવેશ થાય છે. માર્ટિનની કંપની દાવો કરે છે કે લોટરી કાયદેસર છે તેવા 13 રાજ્યોમાં 1,000 થી વધુ કર્મચારીઓ છે. તેમાં અરુણાચલ પ્રદેશ, આસામ, ગોવા, કેરળ, મધ્ય પ્રદેશ, મહારાષ્ટ્ર, મણિપુર, મેઘાલય, મિઝોરમ, નાગાલેન્ડ, પંજાબ, સિક્કિમ અને પશ્ચિમ બંગાળ, નાગાલેન્ડ અને સિક્કિમના નામ સામેલ છે. ફ્યુચર અહીં એક માત્ર લોટરી વિતરક છે.
