લોકસભાની ચૂંટણી પહેલા રાજકીય પક્ષો એક બીજા પર આક્ષેપબાજી ચાલુ રાખી રહ્યા છે. ભાજપ અને વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અવારનવાર પોતાના ભાષણોમાં ભત્રીજાવાદનો મુદ્દો ઉઠાવતા રહ્યા છે. ભાજપે વંશવાદની લડાઈને પોતાનો મુખ્ય મુદ્દો બનાવ્યો છે. જો કે હવે ચૂંટણી પહેલા અનેક પૂર્વ વડાપ્રધાનો અને પૂર્વ નાયબ વડાપ્રધાનોના પરિવારના સભ્યો ભાજપમાં જોડાઈ રહ્યા છે. હાલમાં જ હરિયાણાના મંત્રી અને પૂર્વ ડેપ્યુટી પીએમ દેવીલાલના પુત્ર રણજીત સિંહ ચૌટાલાનું નામ આ યાદીમાં જોડાયું છે. પાર્ટીએ હિસાર સંસદીય બેઠક પરથી રણજીત સિંહને ટિકિટ આપી છે.આ યાદીમાં કોંગ્રેસના બે બિન-ગાંધી વડાપ્રધાનો લાલ બહાદુર શાસ્ત્રી અને પીવી નરસિમ્હા રાવના પરિવારનો પણ સમાવેશ થાય છે. કોંગ્રેસ પર અવારનવાર બિન-ગાંધી વડાપ્રધાનોના પરિવારોને બાજુ પર રાખવાનો આરોપ લગાવવામાં આવ્યો છે. આ રીતે આ યાદી ઘણી લાંબી છે.
પરિવારવાદનો અર્થ સમજાવતા પીએમ મોદીએ કહ્યું હતું કે આપણે કયા પરિવારવાદની વાત કરી રહ્યા છીએ? જો એક પરિવારમાં એક કરતાં વધુ વ્યક્તિઓ જાહેર સમર્થનથી રાજકારણમાં પ્રવેશ કરે તો તેને ભત્રીજાવાદ ન કહેવાય. મોદીના કહેવા પ્રમાણે, જ્યારે એક જ પરિવાર પાર્ટી ચલાવે છે ત્યારે તેને અમે પરિવારવાદ કહીએ છીએ. જ્યારે એક પરિવાર પક્ષના તમામ નિર્ણયો લે છે, તેને ભત્રીજાવાદ કહેવામાં આવે છે. અમે ઈચ્છીએ છીએ કે એક જ પરિવારના 10 સભ્યો રાજકારણમાં આવે, યુવાનો રાજકારણમાં આવે પરંતુ ભત્રીજાવાદથી નહીં. તે ચિંતાનો વિષય છે.
ભાજપ બનશે પીવી નરસિમ્હા રાવના પુત્રનું ઘર!
આ વર્ષે મોદી સરકારે પૂર્વ વડાપ્રધાન પીવી નરસિમ્હા રાવને ‘ભારત રત્ન’થી મરણોત્તર સન્માનિત કરવાની જાહેરાત કરી હતી. આ પછી નરસિમ્હા રાવના પુત્ર પ્રભાકર રાવે ખુલ્લેઆમ વડાપ્રધાન મોદીના વખાણ કર્યા હતા. હવે એવા સમાચાર છે કે પ્રભાકર રાવ ટૂંક સમયમાં તેલંગાણામાં ભાજપમાં જોડાઈ શકે છે. નરસિમ્હા રાવના પૌત્ર એનવી સુભાષ પહેલેથી જ ભાજપમાં છે.
પીવી નરસિમ્હા રાવે 1991 થી 1996 સુધી ભારતના 9મા વડાપ્રધાન તરીકે સેવા આપી હતી. 28 જૂન 1921ના રોજ જન્મેલા નરસિંહનો જન્મ તેલંગાણાના વારંગલ જિલ્લાના વાંગારા ગામમાં થયો હતો. 90 ના દાયકામાં, તેમણે નવી ઔદ્યોગિક નીતિ અમલમાં મૂકી, જેણે વિદેશી રોકાણને આકર્ષિત કર્યું અને ભારતને વૈશ્વિક અર્થતંત્ર સાથે જોડ્યું. તે લગભગ 18 ભાષાઓ જાણતો હતો.
પૂર્વ વડાપ્રધાન ચંદ્રશેખરના પુત્ર નીરજ શેખર
વર્ષ 2019 માં, ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન ચંદ્રશેખરના પુત્ર નીરજ શેખરે સમાજવાદી પાર્ટી અને રાજ્યસભામાંથી રાજીનામું આપી દીધું અને ભાજપમાં જોડાયા. 2007 અને 2009માં બે વખત બલિયાથી સાંસદ તરીકે ચૂંટાયા હતા. અગાઉ તેમના પિતા આ બેઠક પરથી સાંસદ રહી ચૂક્યા છે. નીરજ શેખર હાલમાં ભાજપ તરફથી રાજ્યસભાના સાંસદ છે.
ચંદ્રશેખર, 17 એપ્રિલ 1927 ના રોજ જન્મેલા, એક ભારતીય રાજકારણી હતા જેમનું જીવન બલિદાન અને સંઘર્ષથી ભરેલું હતું. 10 નવેમ્બર 1990 થી 21 જૂન 1991 સુધી ભારતના 8મા વડાપ્રધાન તરીકે સેવા આપી. તેમણે લઘુમતી સરકારનું નેતૃત્વ કર્યું અને અનેક પડકારોનો સામનો કરીને દેશની સેવા કરી. જનતા દળના તૂટેલા જૂથના નેતા તરીકે, તેમણે તેમની રાજકીય દૂરંદેશી અને કાર્યક્ષમ નેતૃત્વનું પ્રદર્શન કર્યું.
જયંત ચૌધરી, પૂર્વ વડાપ્રધાન ચૌધરી ચરણ સિંહના પૌત્ર
જનતા પાર્ટીના અગ્રણી નેતા અને ભૂતપૂર્વ વડાપ્રધાન ચૌધરી ચરણ સિંહના પુત્ર ચૌધરી અજીત સિંહ એવા જ એક નેતા હતા જેમણે ભારતીય રાજકારણમાં એક અનોખું સ્થાન હાંસલ કર્યું હતું. તેમણે રાષ્ટ્રીય લોકદળ (RLD) ની રચના કરી અને NDA-UPM ગઠબંધન સરકાર બંનેમાં મંત્રી હતા.
વીપી સિંહની રાષ્ટ્રીય મોરચાની સરકારમાં મંત્રી હતા. નરસિમ્હા રાવ સરકારમાં કૃષિ પ્રધાન, અટલ બિહારી વાજપેયીની એનડીએ સરકારમાં કૃષિ પ્રધાન અને મનમોહન સિંહની યુપીએ સરકારમાં નાગરિક ઉડ્ડયન પ્રધાનનો ચાર્જ સંભાળ્યો હતો.
હવે તાજેતરમાં જ તેમના પુત્ર જયંત ચૌધરીએ લોકસભા ચૂંટણી માટે વિપક્ષી ગઠબંધન છોડીને NDAમાં જોડાવાનો નિર્ણય કર્યો છે. આ પગલું ચૌધરી અજીત સિંહના રાજકીય વારસાને આગળ ધપાવવાની દિશામાં એક મહત્વપૂર્ણ પગલું ગણી શકાય.
પૂર્વ વડાપ્રધાન એચડી દેવગૌડાના પુત્ર અને પૌત્ર
પૂર્વ વડાપ્રધાન એચડી દેવગૌડાના નેતૃત્વમાં જનતા દળ (સેક્યુલર) પણ કર્ણાટકમાં એનડીએ સાથે ગઠબંધનમાં છે. 2024ની લોકસભા ચૂંટણીમાં NDAએ JDS સાથે ત્રણ સીટો પર ગઠબંધન કર્યું છે.
કર્ણાટકની હસન લોકસભા સીટ ગૌડા પરિવારનો ગઢ રહી છે. પૂર્વ વડાપ્રધાન દેવેગૌડાના પરિવારમાંથી જે પણ અહીં ચૂંટણી લડ્યા તે દરેક વખતે જીત્યા. એચડી દેવગૌડાના પૌત્ર પ્રજ્વલ રેવન્નાએ 2019ની લોકસભા ચૂંટણી જીતી હતી.
અટલ બિહારી વાજપેયીના નેતૃત્વમાં 13 દિવસની ભાજપ સરકારના પતન પછી 1996માં એચડી દેવગૌડાએ સત્તા સંભાળી હતી. તે સમયે કોઈપણ પક્ષની બહુમતી નહોતી, તેથી સંયુક્ત મોરચાના ઉમેદવાર એચડી દેવગૌડાએ વડાપ્રધાન તરીકે શપથ લીધા.
પૂર્વ વડાપ્રધાન લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીનો પરિવાર કઈ પાર્ટી સાથે છે
ભારતના બીજા વડાપ્રધાન લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના પરિવારનો રાજકારણમાં લાંબો ઈતિહાસ છે. બે પેઢીમાં 22 સભ્યોમાંથી 9 લોકોએ વિવિધ રાજકીય પક્ષોમાં પોતાની કારકિર્દી બનાવી છે. લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીના પૌત્ર અને હરિ કૃષ્ણ શાસ્ત્રીના પુત્ર વિભાકર શાસ્ત્રી આ વર્ષે ફેબ્રુઆરીમાં કોંગ્રેસ છોડીને ભાજપમાં જોડાયા હતા.
પૂર્વ વડાપ્રધાનના મોટા પુત્ર હરિ કૃષ્ણ શાસ્ત્રી હંમેશા કોંગ્રેસની સાથે રહ્યા છે. તેમના નાના પુત્ર સુનીલ શાસ્ત્રી ઘણી વખત કોંગ્રેસ અને ભાજપ વચ્ચે આવી ગયા છે. શાસ્ત્રી પરિવારના બાકીના સભ્યો કોંગ્રેસ, ભાજપ, સમાજવાદી પાર્ટી અને રાષ્ટ્રીય લોકદળ સહિત અનેક રાજકીય પક્ષોમાં સામેલ છે. શાસ્ત્રી પરિવારના સભ્યોએ સમાજવાદ, ગાંધીવાદ અને રાષ્ટ્રવાદ સહિત વિવિધ વિચારધારાઓનું પ્રતિનિધિત્વ કર્યું છે.
પૂર્વ વડાપ્રધાન પંડિત જવાહરલાલ નેહરુના અવસાન બાદ લાલ બહાદુર શાસ્ત્રીને વર્ષ 1964માં દેશના બીજા વડાપ્રધાન બનાવવામાં આવ્યા હતા. તેઓ ખૂબ જ શાંત સ્વભાવના હતા અને સાદું જીવન જીવતા હતા. પીએમ બનતા પહેલા તેઓ રેલ્વે મંત્રી, પરિવહન અને સંચાર મંત્રી, વાણિજ્ય અને ઉદ્યોગ મંત્રી અને ગૃહ મંત્રીનો હવાલો સંભાળી ચુક્યા છે.
