‘બ્લેકવોટર’  : વેગનર ગ્રુપ કરતા પણ વધુ ખતરનાક આર્મી

રશિયન રાષ્ટ્રપતિ પુતિને તેના 25 વર્ષના શાસનમાં પ્રથમ વખત બળવો જોયો. આ વિદ્રોહએ વ્લાદિમીર પુતિનને હચમચાવી નાખ્યો પરંતુ વિશ્વને વિચારવા મજબૂર પણ કરી દીધું. જો કે 24 કલાકમાં પરિસ્થિતિ કાબૂમાં આવી ગઈ હતી, પરંતુ આ વિદ્રોહને અંજામ આપનાર પ્રાઈવેટ આર્મી વેગનર ગ્રુપ દુનિયાભરમાં ચર્ચામાં આવ્યું હતું. તો આવો જાણીએ ખાનગી આર્મી શું છે. અને કયા દેશો પાસેસૈથી શક્તિશાળી ખાનગી આર્મી છે.

અમેરિકન સંસ્થા ધ વર્લ્ડ ઓફ સ્ટેટિકસની વેબસાઈટ અનુસાર વિશ્વના આશરે 10 દેશોમાં પ્રાઇવેટ મીલેટરી કંપનીઓ છે. જેમાં મોટાભાગની કંપનીઓ સુપર પાવર દેશોમાં છે. અમેરિકા, રશિયા, બ્રિટન, ફ્રાન્સ, જર્મની અને ઓસ્ટ્રેલિયા જેવા દેશો પોતાના સૈન્ય અથવા જાસુસી સંસ્થાઓમાંથી નિવૃત થયેલા અધિકારીઓને ભેગા કરીને પ્રાઇવેટ આર્મી બનાવે છે. આ અધિકારીઓ જંગી રકમ લઈને અતિ ધનવાન લોકો તેમ જ મલ્ટીનેશનલ કંપનીઓના અધિકારીઓ અને તાનાશાહોને સુરક્ષા આપે છે. આ રીતે તે અબજો ડોલર રૂપિયાનો ધંધો કરે છે.

ખાનગી આર્મી એવી જગ્યાઓ પર પણ કામ કરે છે જ્યાં નિયમિત સેના કામ કરતી નથી. એક રિપોર્ટ અનુસાર, પ્રાઈવેટ આર્મીનો સૌથી વધુ ઉપયોગ અમેરિકાએ વર્ષ 2007માં ઈરાક યુદ્ધ દરમિયાન કર્યો હતો. જ્યારે ખાનગી સેનાના કોન્ટ્રાક્ટરોએ અમેરિકન સરકારના સમર્થનમાં લડવા માટે 1 લાખ 80 હજારથી વધુ લોકોને ત્યાં મોકલ્યા હતા, જ્યારે અમેરિકાના ફક્ત 1 લાખ 60 હજાર સૈનિકો મોરચા પર તૈનાત હતા.

અમેરિકામાં પાંચ ખાનગી આર્મી ગ્રુપ છે

અમેરિકા પાસે લગભગ પાંચ ખાનગી આર્મી ગ્રુપ છે. આ જૂથોમાં 83 હજારથી વધુ લડવૈયાઓ છે. આમાં સૌથી ખતરનાક જૂથ બ્લેકવોટર છે. તેણે અફઘાનિસ્તાન, સીરિયા, લિબિયા, બોસ્નિયા અને વિશ્વના અન્ય યુદ્ધગ્રસ્ત વિસ્તારોમાં યુએસ સરકાર માટે મુખ્ય મિશન હાથ ધર્યા હતા. અમેરિકાની બીજી સૌથી મોટી ખાનગી સેના ડાયનાકોર્પ છે. તેમાં લગભગ 10,000 સૈનિકોનો સમાવેશ થાય છે જેની રચના 1946માં કરવામાં આવી હતી. આ ખાનગી સેનાએ સોમાલિયા અને સુદાનમાં પેરુના ડ્રગ વિરોધી મિશન સહિત ઘણા મોટા મિશન પણ કર્યા છે.

એરીની ઇન્ટરનેશનલ યુકેમાં છે

માર્ગ દ્વારા, એરિની ઇન્ટરનેશનલ બ્રિટિશ પ્રાઇવેટ આર્મી પાસે 16 હજાર સૈનિકો છે. જે વિશ્વમાં 282 જગ્યાએ પોસ્ટ કરવામાં આવ્યા છે. આ સેનાનો ઉપયોગ રિપબ્લિક ઓફ કોંગોમાં લોખંડ, તેલ અને ગેસ પ્રોજેક્ટની સુરક્ષા માટે પણ કરવામાં આવી રહ્યો છે. આ સિવાય બ્રિટનમાં એજીસ ડિફેન્સ સર્વિસ નામની ખાનગી સેના પણ છે, 5000 સૈનિકો સાથેની આ સેનાના સૈનિકો આખા અફઘાનિસ્તાન અને બહેરીનમાં ફેલાયેલા છે.

યુનિટી રિસોર્સ ગ્રુપ ઓસ્ટ્રેલિયામાં છે

ઓસ્ટ્રેલિયાનું પ્રાઈવેટ આર્મી યુનિટી રિસોર્સ ગ્રુપ ખૂબ જ પ્રોફેશનલ રીતે કામ કરે છે. તેમની પાસે સમગ્ર વિશ્વમાં 1200 સૈનિકોનો સ્ટાફ છે. તેની સ્થાપના વર્ષ 2000 માં કરવામાં આવી હતી. તેની મેનેજમેન્ટ ટીમમાં યુએસ, ઓસ્ટ્રેલિયન અને ગ્રેટ બ્રિટનની સેનામાંથી નિવૃત્ત સૈન્ય અધિકારીઓનો સમાવેશ થાય છે. આ જૂથ બગદાદમાં ઓસ્ટ્રેલિયન દૂતાવાસની સુરક્ષા માટે જવાબદાર છે.

એશિયા સિક્યુરિટી ગ્રુપ અફઘાનિસ્તાનમાં છે

અફઘાનિસ્તાનની ખાનગી સેના એશિયા સિક્યુરિટી ગ્રુપનું મુખ્ય મથક કાબુલમાં છે. 600 સૈનિકો સાથેની આ સેનાની કમાન અગાઉ અફઘાનિસ્તાનના પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ હામિદ કરઝાઈના સંબંધી હશમત કરઝાઈના હાથમાં હતી. અમેરિકાએ પોતાના મિશન માટે ઘણી વખત આ સેનાનો ઉપયોગ કર્યો.

ચીન પાસે ફ્રન્ટિયર સર્વિસ ગ્રુપ જેવી સેના છે

2014 માં, હોંગકોંગના ખાનગી કોન્ટ્રાક્ટરોએ ફ્રન્ટિયર સર્વિસ ગ્રુપની સ્થાપના કરી. તેનો હેતુ ચીનની સરકારી કંપનીઓના અધિકારીઓને સુરક્ષા આપવાનો હતો. ચીન હાલમાં તેનો ઉપયોગ બેલ્ટ એન્ડ રોડ ઇનિશિયેટિવ એટલે કે BRI પ્રોજેક્ટના રક્ષણ માટે કરે છે. આ સિવાય આ કંપની એશિયા, યુરોપ અને આફ્રિકામાં ચીનના અધિકારીઓ અને કંપનીઓને સુરક્ષા પણ પૂરી પાડે છે.

આવકના સાધનો 

ખાનગી સેનાની કમાણીનો સ્ત્રોત બે રીતે છે. પ્રથમ, જ્યારે યુદ્ધ ચાલી રહ્યું નથી, તે સમયે આ ખાનગી સેનાઓ વિશ્વભરની મોટી કંપનીઓને સુરક્ષા પૂરી પાડે છે. આ કંપનીઓ આ કામ માટે પૈસા લે છે. બીજી તરફ, જ્યારે ક્યાંક યુદ્ધ ચાલી રહ્યું હોય, ત્યારે આ કંપનીઓ સરકારો વતી લડે છે અને મોટી કમાણી કરે છે.

હવે જો બ્લેકવોટરની વાત કરવામાં આવે તોતે વિશ્વની સૌથી ખતરનાક આર્મી છે. યુદ્ધગ્રસ્ત ઇરાકમાં તેની બર્બરતા માટે વિશ્વ આખામાં કુખ્યાત છે. યુદ્ધ ગ્રસ્ત ઈરાકમાં એક બોમ્બ વિસ્ફોટ થયો હતો અને બ્લેકવોટર, ખાનગી લશ્કરી કંપની (PMC) ના સશસ્ત્ર કર્મચારીઓ ઘટના સ્થળે જઈ રહ્યા હતા. પરંતુ ત્યાં જ વસ્તુઓએ જીવલેણ વળાંક લીધો.

બ્લેકવોટરના સ્નાઈપરે કાર ચાલકને માથામાં ગોળી મારી દીધી કારણ કે તે રોકાયો ન હતો. ડ્રાઈવર મૃત્યુ પામ્યા પછી, કાર બ્લેકવોટરના કાફલા તરફ ફંટાઈ.. અને નિર્દોષ નાગરિકોનો સંહાર…  બ્લેકવોટરના રક્ષકોએ મશીનગન અને ગ્રેનેડ લોન્ચર વડે ગોળીબાર કર્યો. અહેવાલો અનુસાર, 17 નિર્દોષ નાગરિકો માર્યા ગયા હતા. 16 સપ્ટેમ્બર 2007ના રોજ ઈરાકમાં બનેલી ઘટનાને નિસોર સ્ક્વેર હત્યાકાંડ તરીકે ઓળખવામાં આવે છે. ત્યારથી, બ્લેકવોટરએ પોતાનું નામ બદલીને એકેડેમી રાખ્યું છે પરંતુ બહુ બદલાયું નથી.

પ્રશ્ન એ છે કે ખાનગી લશ્કરી કંપનીના ભારે સશસ્ત્ર સભ્યો યુદ્ધ ક્ષેત્રમાં શું કરી રહ્યા હતા?

જવાબ એ છે કે બ્લેકવોટર તે જ કરી રહ્યું હતું જે વેગનર ગ્રુપ હવે યુક્રેનમાં કરી રહ્યું છે. તેઓ ઇરાકમાં અમેરિકા માટે યુદ્ધ લડી રહ્યા હતા. જેમ વેગનર જૂથ અને અન્ય ભાડૂતી જૂથો અત્યારે રશિયા માટે કરી રહ્યા છે. બ્લેકવોટરનો ઉપયોગ અધિકારીઓ અને સરકારી સ્થાપનોની સુરક્ષા પૂરી પાડવા, ઇરાકની નવી સેના અને પોલીસને તાલીમ આપવા અને યુ.એસ.ની આગેવાની હેઠળના ગઠબંધન દળોને યુદ્ધના ક્ષેત્રમાં સહાય પૂરી પાડવા માટે કરવામાં આવતો હતો.

બ્લેકવોટરએ શંકાસ્પદોની ધરપકડ કરી, જેલમાં ધકેલી અને ત્રાસ આપ્યો.