505 વર્ષ પહેલા ફ્રાન્સમાં એક વિચિત્ર રોગને કારણે 400 લોકોના મોત થયા હતા. આ બીમારીમાં લોકો અચાનક ડાન્સ કરવા લાગ્યા. જ્યાં સુધી તેનું શરીર કામ કરવાનું બંધ કરી દે અથવા તે મરી જાય ત્યાં સુધી તે ડાન્સ કરતો હતો. આ રોગ શું હતો અને તેની પાછળનું કારણ શું હતું, ચાલો જાણીએ આ રોગ વિશે વિગતવાર…
505 વર્ષ પહેલા એટલે કે 1518માં ફ્રાન્સના સ્ટ્રાસબર્ગ શહેરમાં આવી એક વિચિત્ર ઘટના બની હતી, જેણે લોકોના હોશ ઉડાવી દીધા હતા. અજાણ્યા રોગના કારણે શહેરના કેટલાક લોકો ઘરની બહાર નીકળ્યા વિના જ અચાનક નાચવા લાગ્યા હતા. જ્યાં સુધી તેનું શરીર કામ કરવાનું બંધ ન કરે ત્યાં સુધી તે ડાન્સ કરતો રહ્યો. અથવા તે મૃત્યુ પામ્યા ત્યાં સુધી.
આ રીતે ઘણા દિવસો સુધી લોકોના મૃત્યુની પ્રક્રિયા ચાલુ રહી. પરંતુ તેમ છતાં આ રોગ ફેલાવાનું કારણ આજદિન સુધી જાણી શકાયું નથી. પરંતુ જ્યારે પણ આ બીમારીનો ઉલ્લેખ કરવામાં આવે છે ત્યારે તેને ફ્રાન્સની એક ઘટના સાથે જોડવામાં આવે છે. તો શું હતી તે ઘટના, આવો જાણીએ વિગતવાર…
તારીખ 14 જુલાઇ 1518… જ્યારે ફ્રાન્સના સ્ટ્રાસબર્ગમાં રહેતી ફ્રાઉ ટ્રોફી નામની મહિલા અચાનક તેના ઘરની બહાર આવી અને ડાન્સ કરવા લાગી. નવાઈની વાત એ હતી કે જ્યારે આ મહિલા ડાન્સ કરી રહી હતી ત્યારે ન તો ત્યાં કોઈ ગીત વાગી રહ્યું હતું કે ન કોઈ ગાતું હતું. મહિલા માત્ર પોતાની ધૂન પર નાચી રહી હતી.
પેટની અંદર ખોરાક દેખાતો હતો, ડૉક્ટરે 10 વર્ષ સુધી દર્દી પર પ્રયોગ કર્યો
આમાં બીજી એક વાત એકદમ વિચિત્ર હતી કે ડાન્સ કરતી વખતે ફ્રાઉના ચહેરા પર કોઈ લાગણી નહોતી. તે ન તો હસતી હતી કે ન તો રડતી હતી. તે બેભાન થઈને જ ડાન્સ કરી રહી હતી. પછી ફ્રાઉનું આ કૃત્ય જોઈને ઘણા લોકો ઘરની બહાર આવી ગયા. તેઓ આશ્ચર્યમાં તેનો નૃત્ય જોઈ રહ્યા હતા. તેઓએ વિચાર્યું કે ફ્રાઉ કદાચ નશામાં હતી, તેથી જ તે ડાન્સ કરી રહી હતી. તો ત્યાં કેટલાક લોકો તેને પાગલ માની રહ્યા હતા.
જો કે તેના ડાન્સનું કારણ સમજવું કોઈપણ માટે મુશ્કેલ હતું. ફ્રાઉના પતિએ પણ તેને રોકવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. પરંતુ ફ્રાઉએ તેની વાત ન સાંભળી અને માત્ર ડાન્સ કરવાનું ચાલુ રાખ્યું. ફ્રાઉ સવારથી જ ડાન્સ કરી રહ્યો હતો. નાચતી વખતે સાંજ પડી ગઈ હતી પણ તેણે નાચવાનું બંધ કર્યું નહીં. તેના શરીરના ઘણા ભાગોમાં સોજો આવી ગયો હતો. પરંતુ તેમ છતાં તે ડાન્સ કરી રહી હતી. પછી અચાનક તે બેહોશ થઈને નીચે પડી ગઈ. પતિ તેને ઉપાડીને ઘરે લઈ ગયો.
પણ આ શું છે… બીજે દિવસે સવારે જાગતાની સાથે જ તેણે ફરીથી નાચવાનું શરૂ કર્યું. ન તો કંઈ ખાધું ન પીધું. બસ નાચતો રહ્યો. તેણે બે ત્રણ દિવસ આ રીતે ડાન્સ કર્યો. હવે તેનો પતિ તેની ચિંતા કરવા લાગ્યો. જેથી તેને સારવાર માટે તબીબ પાસે લઇ જવાયો હતો. બીજી બાજુ ફ્રાઉની જેમ 34 લોકો પણ અચાનક આ રીતે ડાન્સ કરવા લાગ્યા. જ્યારે શહેરમાં આ વાતની જાણ થઈ ત્યારે આ રોગનું નામ ‘ડાન્સિંગ પ્લેગ’ રાખવામાં આવ્યું.
આ બીમારીના કારણે ઘણા લોકોના મોત થયા છે
બીબીસીના રિપોર્ટ અનુસાર ઓગસ્ટ મહિના સુધીમાં ડાન્સર્સની સંખ્યા 100ને પાર કરી ગઈ હતી. કહેવાય છે કે આ એક પ્રકારનો ચેપ હતો જેના કારણે લોકો બિનજરૂરી રીતે ડાન્સ કરી રહ્યા હતા. આવામાં લોકો ડાન્સ કરવા લાગ્યા અને તેઓ અટક્યા નહીં. જ્યાં સુધી તેમનું શરીર કામ કરવાનું બંધ ન કરે અથવા તેઓ મૃત્યુ ન પામે. આવી ઘટનાઓ સતત વધી રહી હતી. નૃત્ય કરનારા લોકોની સંખ્યા સતત વધતી ગઈ. આના કારણે ઘણા લોકો ગંભીર રીતે બીમાર થઈ ગયા અને ઘણા લોકો તેના કારણે મૃત્યુ પામ્યા.
જ્યારે આ ઘટનાને કારણે 15 લોકોના મોત થયા ત્યારે વહીવટીતંત્રએ તેને ગંભીરતાથી લેવાનું શરૂ કર્યું. પહેલા ડોકટરોએ વિચાર્યું કે આ કોઈ કુદરતી રોગ છે. શરીરમાં લોહીનું તાપમાન વધવાને કારણે આવું થાય છે. ડોક્ટરોએ તેમની થિયરી આપી હતી. પરંતુ નર્તકોની સંખ્યા એટલી વધી રહી હતી કે દરેક વ્યક્તિનો ઇલાજ કરવો ખૂબ જ મુશ્કેલ બની ગયો હતો.
મૃત્યુ ચક્રનો અંત આવ્યો ન હતો
આવી સ્થિતિમાં, ડૉક્ટરોએ સૂચવ્યું કે લોકોને આ રીતે ડાન્સ કરવાની છૂટ આપવી જોઈએ. જ્યારે તેમના શરીરનું તાપમાન ઘટશે, ત્યારે તેઓ નૃત્ય કરવાનું બંધ કરશે. આવા દર્દીઓ માટે અલગ વ્યવસ્થા પણ કરવામાં આવી હતી. એક ખાલી જગ્યાને ડાન્સ ફ્લોરમાં ફેરવવામાં આવી હતી. તેમની સાથે ડાન્સ કરવા માટે કેટલાક ડાન્સરને ત્યાં રાખવામાં આવ્યા હતા. પરંતુ આનો પણ કોઈ ફાયદો ન થયો. કારણ કે મૃત્યુઆંક વધુ વધવા લાગ્યો.
ન્યૂયોર્ક પોસ્ટ અનુસાર, ત્યારબાદ કેટલાક લોકોએ આ ઘટનાને અંધશ્રદ્ધા સાથે પણ જોડવાનું શરૂ કર્યું. તેમનું માનવું હતું કે સેન્ટ વિટસના શ્રાપને કારણે આવું થઈ રહ્યું છે. વાસ્તવમાં, ઘણી સદીઓ પહેલા સેન્ટ વિટસ નામના એક સંત હતા, જેમને ફ્રાન્સના લોકો ખૂબ માનતા હતા. એવું માનવામાં આવતું હતું કે સેન્ટ વિટસ નૃત્ય ગાઈને લોકોની અંદરના રોગોને દૂર કરે છે.
ત્યારપછી લોકોએ આ બીમારીથી છુટકારો મેળવવાનો નવો રસ્તો શોધી કાઢ્યો. તેઓ નૃત્ય કરતા લોકોને સેન્ટ વિટસના પ્રાર્થના ખંડમાં લઈ જવા લાગ્યા. તેમના હાથમાં ક્રોસ આપીને તેમને નૃત્ય કરાવવામાં આવ્યા હતા. આ સાથે તેમના પર પવિત્ર જળ પણ છાંટવામાં આવ્યું હતું. તેને અંધશ્રદ્ધા કહો કે કંઈક, પણ તેનાથી ઘણા લોકોને ફરક પડ્યો. ઘણા લોકો તેમાંથી સ્વસ્થ થવા લાગ્યા. જો કે, ઘણા લોકો આ પ્રક્રિયા વિના સારું થઈ જાય છે.
વૈજ્ઞાનિકોની થિયરી સામે આવી
કોઈપણ રીતે, આ રોગ બે મહિના સુધી ચાલ્યો અને તેમાં 400 લોકોએ જીવ ગુમાવ્યા. પરંતુ ત્યારથી લઈને આજ સુધી ઘણા વૈજ્ઞાનિકોએ આ અંગે પોતાની થિયરી આપી છે. વૈજ્ઞાનિકોનું માનવું હતું કે લોકોમાં આ રોગ એર્ગોટ ફંગી ટોક્સિક અને કાર્સિનોજેનિક રિએક્શનને કારણે થયો હતો. એટલે કે આ રોગ ફૂડ પોઈઝનિંગને કારણે થયો છે. વાસ્તવમાં, એર્ગોટ ફૂગ ઘઉં અને મકાઈ જેવા અનાજના પાકમાં જોવા મળે છે.
જ્હોન વોલરનો સિદ્ધાંત
આ પ્રકારની ફૂગ મગજને દવાઓની જેમ અસર કરે છે. જેના કારણે લોકોની અંદર આભાસ જેવી સ્થિતિ સર્જાય છે. તે પોતાની જાતને કાબૂમાં રાખી શકતો નથી. આવી સ્થિતિમાં દર્દીનું શરીર પણ પ્રતિક્રિયા આપે છે. જો કે, પ્રખ્યાત લેખક જ્હોન વોલર દ્વારા આ સિદ્ધાંત સંપૂર્ણપણે ખોટો હતો. તેમણે કહ્યું કે જ્યાંથી આ બધું શરૂ થયું તે વિસ્તારના લોકો ખૂબ જ અંધશ્રદ્ધાળુ હતા.
લાંબા સમયથી ત્યાંના લોકો ભૂખમરા અને દુષ્કાળથી પીડાતા હતા. જેના કારણે તે માનસિક વિકારથી ઘેરાઈ ગયો હતો. આ કારણોસર, તેઓ એવી પ્રવૃત્તિઓ કરી રહ્યા હતા, જે તેઓ પોતે શું કરી રહ્યા છે તેની તેમને કોઈ જાણ નહોતી. તમને જણાવી દઈએ કે, જ્હોને આના પર ‘અ ટાઈમ ટુ ડાન્સ અ ટાઈમ ટાઈમ ટુ ડાઈ’ નામનું પુસ્તક પણ લખ્યું છે. તેમણે આ ‘ધ ડાન્સિંગ પ્લેગઃ ધ સ્ટ્રેન્જ, ટ્રુ સ્ટોરી ઑફ એન એક્સ્ટ્રાઓર્ડિનરી ઇલનેસ’ પર બીજું પુસ્તક પણ લખ્યું છે.
શ્યામા પ્રસાદ મુખર્જી : જેમણે ભારતીય જનતા પાર્ટીની સ્થાપના કરી હતી
To join our whatsapp group pl. click :
https://chat.whatsapp.com/HyFwqFPR3EP0gbrKvdU4C8
