રાજેશ ખન્નાએ આનંદ ફિલ્મમાં સ્મિત સાથે જીવન જીવવાનો આગ્રહ કર્યો હતો. તેમનો એક સંવાદ પણ છે, ‘બાબુમોશાય, જીવન અને મૃત્યુ ઉપરવાળાના હાથમાં છે… ક્યારે, કેવી રીતે અને ક્યારે’ કોઈ કહી શકતું નથી. જે બાદ તે અને અમિતાભ બચ્ચનનું પાત્ર જોર જોરથી હસવા(laughter) લાગે છે. થોડા સમય પછી રાજેશ ખન્નાનું પાત્ર તેની છાતી પકડી લે છે અને મૃત્યુ પામે છે. ફિલ્મમાં તે પાત્રને કેન્સર થાય છે. પરંતુ આવા કિસ્સાઓ વાસ્તવિક જીવનમાં પણ જોવા મળ્યા છે. જ્યાં હસતી વખતે વ્યક્તિનું મૃત્યુ થાય છે. સામાન્ય ભાષામાં, હસીને મારવું એ અતિશયોક્તિ છે. પરંતુ શું તે શક્ય છે? શું વધુ પડતું હાસ્ય મૃત્યુનું કારણ બની શકે છે?
ભારતમાં પણ હસતાં હસતાં (laughter) મોત છે
કેટલાક માણસો સાથે ખૂબ જ રસપ્રદ ઘટનાઓ બને છે. આ એવી ઘટનાઓ છે જેના પર વિશ્વાસ કરવો મુશ્કેલ છે. ખૂબ હસવાને કારણે દુનિયાને અલવિદા કહેવી એ એક દુર્લભ ઘટના છે. આનો સૌથી પહેલો કિસ્સો હજારો વર્ષ પૂર્વે ત્રીજી સદી પૂર્વેનો છે. હું સમજી ગયો. જો કે, તેનો ચોક્કસ હિસાબ તે સદીમાં લખાયો ન હતો. ક્રિસિપસ નામના ગ્રીક ફિલોસોફરના મૃત્યુની બે વિગતો આપવામાં આવી છે. એકમાં, તે વધુ પડતા પીવાના કારણે મૃત્યુ પામે છે. બીજા લેખમાં, તે એક ગધેડાને કંઈક ખાતા જોઈ રહ્યો હતો, જેના પર તેણે મજાકમાં બૂમ પાડી, ‘હવે ગધેડાને પીણું આપો’. તે પોતાની મજાક પર હસતાં હસતાં મરી ગયો.
આવા બનાવોના જોરદાર કિસ્સા આજે પણ જોવા મળે છે. 1975માં એલેક્સ મિશેલ નામનો બ્રિટિશ માણસ ધ ગુડીઝ નામનો લોકપ્રિય કોમેડી શો જોઈ રહ્યો હતો. તે વ્યક્તિ 30 મિનિટ સુધી પેટ પકડીને હસતો રહ્યો. પછી જમીન પર પડ્યા અને મૃત્યુ પામ્યા. 2003 માં, થાઈલેન્ડમાં એક આઈસ્ક્રીમ ટ્રક ડ્રાઈવર તેની ઊંઘમાં મોટેથી હસવા લાગ્યો. બાજુમાં સૂતેલી તેની પત્નીએ તેને જગાડવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. પરંતુ તેણી નિષ્ફળ ગઈ. બાદમાં તે વ્યક્તિનો શ્વાસ અટકી ગયો.
આવો જ એક કેસ ભારતમાં પણ નોંધાયો છે. 2013માં મહારાષ્ટ્રનો 22 વર્ષનો યુવક મંગેશ ભોગલ તેના મિત્ર સાથે ગ્રાન્ડ મસ્તી નામની કોમેડી ફિલ્મ જોવા ગયો હતો. ફિલ્મના સ્ક્રિનિંગ દરમિયાન ભોગલ એટલો જોરથી હસ્યા કે તેમને હાર્ટ એટેક આવ્યો. આ બાબત સાથે સંકળાયેલા સૂત્રોએ જણાવ્યું કે યુવકની નજીક બેઠેલા લોકોએ કહ્યું કે તે દિલથી હસી રહ્યો હતો અને પછી તેને મોટો સ્ટ્રોક આવ્યો હતો. હોસ્પિટલ પહોંચે તે પહેલા જ મંગેશનું મોત નીપજ્યું હતું.
હાસ્ય (laughter) તમને મારી નાખે છે
નોંધનીય છે કે તમામ કિસ્સામાં સાદા હાસ્યને કારણે કોઈનું મૃત્યુ થયું નથી. મોટા ભાગના કિસ્સાઓમાં, વ્યક્તિ હસતી વખતે ગૂંગળામણ અથવા હાર્ટ એટેકને કારણે મૃત્યુ પામે છે. હાસ્ય હજુ પણ એક સ્વસ્થ આદત છે. ખુલીને હસવામાં કોઈ વાંધો નથી. ડોક્ટરો પણ હસવાની સલાહ આપે છે. હાસ્ય શ્રેષ્ઠ દવા કહેવાય છે. હાસ્ય તમારા માનસિક અને શારીરિક સ્વાસ્થ્યને સુધારે છે. જો કે, દરેક વ્યક્તિનું શરીર જુદી જુદી રીતે કામ કરે છે. જોરથી હસવું કેટલાક લોકો માટે મુશ્કેલીનું કારણ બની શકે છે. તેથી તમારા શરીર અને સ્વાસ્થ્યનું ધ્યાન રાખો. જો તમને હસતા પહેલા કે પછી કોઈ અસામાન્ય લક્ષણો જણાય તો ચોક્કસપણે ડોક્ટરની સલાહ લો.
