ટીવી ચાલુ કરો કોઇપણ કાર્યક્રમ હોય વચ્ચે તમને જાહેરાતો તો જોવા મળશે જ. પછી ટૂ વ્હીલર હોય કે ફોર વ્હીલર વેચવા માટે હોય કે પછી અગરબત્તીની જાહેરાત હોય કે શેવિંગ ક્રીમની જાહેરાત, કે પછી ડીઓ કે પરફ્યુમ હોય ક પછી પુરુષના અંતરીક વસ્ત્રો, બદ્ધે ક એક વસ્તુ કોમન જોવા મળે છે. દરેક જાહેરાતમાં મહિલા એટલે કે સ્ત્રીની હાજરી આંખે ઉડીને વળગે છે. ભાગ્યે જ એવી કોઈ જાહેરાત હશે જેમાં સ્ત્રીના શરીરનો ઉપયોગ ન થતો હોય.
કેન્દ્ર અને રાજ્ય સરકારો ભલે મહિલા સશક્તિકરણના લાખ દાવાઓ રજૂ કરે પરંતુ સત્ય એ છે કે આ આધુનિક યુગમાં પણ મહિલાઓનું શોષણ સરળતાથી થઈ રહ્યું છે અથવા કરાવવ મજબુર બની રહી છે. દરેક જગ્યાએ મહિલાઓને પ્રદર્શનની વસ્તુ ની જેમ બતાવવામાં આવે છે. મહિલાઓને સમાન અને સમાન દરજ્જો આપવા અને તેમની સામે થતા ગુનાઓને રોકવા માટે વિવિધ પગલાં લેવામાં આવી રહ્યા છે, તેમ છતાં દેશમાં જાહેરાતો, ફિલ્મો અને ટેલિવિઝન સિરિયલો અને પ્રચાર માધ્યમો દ્વારા મહિલાઓને અપમાનજનક અને અભદ્ર રીતે રજૂ કરવાનું ચલણ ઘટવાને બદલે વધી રહ્યું છે. સત્તાવાર આંકડાઓ અનુસાર, છેલ્લા ત્રણ વર્ષમાં જાહેરાતોમાં મહિલાઓના અભદ્ર ચિત્રણ સામે નોંધાયેલી ફરિયાદોની સંખ્યા પણ સતત વધી રહી છે.
સ્ત્રી શરીર બતાવવું એ એક ટ્રેન્ડ બની ગયો અને તેને ફેશનનું સ્વરૂપ આપવામાં આવ્યું. ટેલિવિઝન અને પ્રિન્ટ મીડિયામાં જાહેરાતોમાં આ ફેશનને ખૂબ જ અશિષ્ટ રીતે રજૂ કરવાનું ચલન વધ્યું છે. ઘરની વસ્તુઓ કે સૌંદર્ય પ્રસાધનોની જાહેરાતોમાં મહિલાઓની જરૂરિયાત સમજાય છે, પરંતુ પુરૂષો દ્વારા ઉપયોગમાં લેવાતી વસ્તુઓની જાહેરાતોમાં પણ મહિલાઓ …..ભાગ્યે જ એવી કોઈ જાહેરાત હશે જેમાં સ્ત્રી શરીરનો ઉપયોગ ન થતો હોય. શેવિંગ ક્રીમ, રેઝર, ડિઓડોરન્ટ્સ, કોન્ડોમ અને પુરુષોના આંતરિક વસ્ત્રો, ચહેરાની ક્રીમ સહિત સેંકડો પ્રોડક્ટ્સ છે, જેના માટે માત્ર મહિલાઓને ઉશ્કેરણીજનક સ્વરૂપમાં ઉપયોગ કરવામાં આવે છે અને મહિલાઓને સેક્સ ઑબ્જેક્ટ તરીકે રજૂ કરવામાં આવે છે. આ જાહેરાતોમાં બતાવવામાં આવ્યું છે કે સેંકડો છોકરીઓ આ બ્રાન્ડની ડીઓ લગાવતા જ પુરૂષ મોડલની પાછળ પડી જાય છે, તો શું આવી જાહેરાતોને માત્ર જાહેરાતો ગણવી જોઈએ? શું આવી જાહેરાતો સમાજમાં મહિલાઓને માત્ર શરીર કે ઉપભોક્તા તરીકે રજૂ કરતી નથી?
શું કહે છે કાયદો –
ઓક્ટોબર 2012માં કેન્દ્રીય કેબિનેટે પ્રિવેન્શન ઑફ ઈન્ડિસેંટ રિપ્રેઝન્ટેશન ઑફ વુમન એક્ટ, 1986માં સુધારાને મંજૂરી આપીને જાહેરાતકર્તાઓના આ વલણને રોકવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ કોઈ નક્કર પરિણામ જોવા મળ્યું ન હતું. અગાઉ આ કાયદો માત્ર પ્રિન્ટ મીડિયાને જ લાગુ પડતો હતો પરંતુ સુધારા બાદ તેનો વ્યાપ વધ્યો અને ઈલેક્ટ્રોનિક મીડિયા ઈન્ટરનેટ, કેબલ ટીવી, મોબાઈલ અને મલ્ટી મીડિયાને પણ તેના દાયરામાં લાવવામાં આવ્યા. જો કે અ કાયદો આજે કેટલો કાર્યરત છે તે તો આપણે વિવિધ જાહેરાતો જોઈ ને જ અંદાજ લગાવી શકાય છે.
