dunki rute: ફ્રાન્સમાં બનેલી ‘ડંકી ફ્લાઇટ’ની ઘટના આ દિવસોમાં સમાચારોમાં છે. હકીકતમાં, દુબઈથી નિકારાગુઆ જઈ રહેલા એક વિમાનને 21 ડિસેમ્બરે ફ્રાન્સમાં માનવ તસ્કરીની આશંકાથી અટકાવવામાં આવ્યું હતું. ફ્રાંસ પોલીસને બાતમી મળી હતી કે વિમાનમાં મુસાફરી કરી રહેલા મુસાફરો ભારતમાંથી ગેરકાયદેસર રીતે મુસાફરી કરી રહ્યા છે. આ પ્લેનમાં 303 ભારતીયો મુસાફરી કરી રહ્યા હતા.
જે દિવસે ફ્લાઈટની ઘટના બની તે દિવસે શાહરૂખ ખાનની ફિલ્મ ‘ડિંકી’ સિનેમાઘરોમાં રિલીઝ થઈ હતી. રાજકુમાર હિરાની દ્વારા નિર્દેશિત આ ફિલ્મ ‘ડિંકી રૂટ’ દ્વારા વિદેશ પ્રવાસ કરનારાઓ પર આધારિત છે. આવી સ્થિતિમાં સવાલો ઉઠે છે કે ‘ડિંકી’ શું છે? ‘ગધેડા ફ્લાઇટ’ શું છે? શું છે ફ્રાન્સની ઘટના? ચાલો સમજીએ…
આખરે ‘ડીંકી’ એટલે શું?
તાજેતરમાં રિલીઝ થયેલી શાહરૂખ ખાનની ફિલ્મનું નામ ડિંકી રાખવામાં આવ્યું છે. બીજી તરફ માનવ તસ્કરીના આરોપમાં રોકાયેલા ફ્રેન્ચ પ્લેન માટે પણ આ જ શબ્દનો ઉપયોગ કરવામાં આવ્યો છે. ખરેખર, ‘ડાંકી’ પંજાબી રૂઢિપ્રયોગ પરથી ઉતરી આવેલ શબ્દ છે, જેનો અર્થ થાય છે એક જગ્યાએથી બીજી જગ્યાએ જવું. ડંકી એ ગધેડા માટે વપરાતા અંગ્રેજી શબ્દ ‘Donkey’ નો ઉચ્ચાર છે.
તો ‘ડીંકી રૂટ’ શું છે?
શાહરૂખ ખાનની તાજેતરની ફિલ્મ ‘ડિંકી રૂટ’ વિદેશ પ્રવાસ કરનારાઓ પર આધારિત છે. ફિલ્મના આ સીન દરમિયાન શાહરૂખ તેના મિત્રોને કહે છે, ‘ડંકી માર કે જાયેંગે’. વાસ્તવમાં, ગધેડાનો માર્ગ એવો છે જેમાં વ્યક્તિ ગેરકાયદેસર રીતે એક દેશથી બીજા દેશમાં જાય છે.
અભિનેતા શાહરૂખ ખાને પણ દુબઈમાં પોતાની ફિલ્મના પ્રમોશન દરમિયાન આ શબ્દનો ખુલાસો કર્યો હતો. તેણે કહ્યું, ‘ડિંકી એક ગેરકાયદેસર યાત્રા છે, જે ઘણા લોકો પોતાના દેશની બહાર બીજા દેશની સરહદ પાર કરવા માટે કરે છે, તેને ડિંકી ટ્રાવેલ કહેવાય છે.’
‘ડીંકી ફ્લાઇટ’ શું છે?
હવે જો આપણે ડીંકી પ્લેન્સની વાત કરીએ તો આ રીતે પ્લેન દ્વારા ગેરકાયદેસર વિદેશ યાત્રા કરવામાં આવે છે. ખાસ કરીને અમેરિકા, કેનેડા, બ્રિટન જેવા પશ્ચિમી દેશોમાં ગેરકાયદેસર સ્થળાંતર માટે આ પદ્ધતિનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે જેથી વ્યક્તિ અહીં ‘લક્ઝુરિયસ લાઈફ’ જીવી શકે.
લોકો કેટલીકવાર ગેરકાયદેસર મુસાફરી માટે તેમના જીવનને જોખમમાં મૂકે છે, જેમાં ગેરકાયદેસર ક્રોસ-બોર્ડર હિલચાલ, વહાણો અથવા કન્ટેનરમાં છુપાયેલા હોય છે. આવી યાત્રાઓ પર લોકો પકડાઈ જવા અને પછી દેશનિકાલ થવાનું જોખમ પણ ચલાવે છે.
…તો ફ્રાંસમાં ફ્લાઇટ બંધ કરવામાં વાંધો શું છે?
માનવ તસ્કરીની આશંકાથી 21 ડિસેમ્બરે રોકાયેલું વિમાન ‘ડિંકી ફ્લાઈટ’નું ઉદાહરણ છે. વાસ્તવમાં એરબસ A340 દુબઈથી નિકારાગુઆ જઈ રહ્યું હતું. આ પ્લેનમાં કુલ 303 ભારતીયો મુસાફરી કરી રહ્યા હતા. વિમાન ઇંધણ ભરવા માટે ફ્રાન્સના નાનકડા એરપોર્ટ વટ્રી પર રોકાયું હતું. આ સમય દરમિયાન, ફ્રાંસ પોલીસને સમાચાર મળ્યા હતા કે વિમાનમાં મુસાફરી કરી રહેલા ભારતીયો માનવ તસ્કરીનો શિકાર બનવાના છે.
આ પછી ફ્રાન્સની પોલીસની ટીમ એરપોર્ટ પર પહોંચી અને પ્લેનને ટેક ઓફ કરતા અટકાવ્યું. ત્યારથી, રોમાનિયા સ્થિત લિજેન્ડ એરલાઇન્સનું પ્લેન પેરિસથી લગભગ 150 કિલોમીટર પૂર્વમાં વાત્રી એરપોર્ટ પર અટવાયું હતું. મુસાફરોમાં 11 સગીરો પણ હોવાનું કહેવાય છે.
રિપોર્ટ અનુસાર, આ ભારતીયો યુએઈમાં સંભવિત કામદારો હતા, જેઓ યુએસ અથવા કેનેડામાં આશ્રય મેળવવા માંગતા હતા, તેથી તેઓ નિકારાગુઆ જઈ રહ્યા હતા. અહેવાલ છે કે ફ્રેન્ચ સત્તાવાળાઓ ઇમિગ્રેશન કાયદાના ઉલ્લંઘનના કેસની તપાસ કરી રહ્યા છે. 27 મુસાફરો હજુ પણ ફ્રાન્સમાં છે. અહેવાલો અનુસાર, તેમાંથી બેની ધરપકડ કરવામાં આવી હતી અને જજ સમક્ષ રજૂ કરવામાં આવ્યા હતા અને તેમને સહાયક સાક્ષી બનાવવામાં આવ્યા હતા.
‘ડિંકી ટ્રાવેલ’ના કેસ કેવી રીતે વધી રહ્યા છે?
અહેવાલો દાવો કરે છે કે તાજેતરના વર્ષોમાં ઘણા ભારતીય અને પાકિસ્તાની નાગરિકો અને અન્ય દેશોના લોકોમાં ગેરકાયદેસર સ્થળાંતર વધ્યું છે. ‘બહેતર જીવન’ માટે વિદેશ જવાની ઇચ્છાએ લોકો ‘ગધેડા ફ્લાઇટ’નો વિકલ્પ પસંદ કરતા જોયા છે. આ કારણે લોકો પોતાનો જીવ જોખમમાં મૂકે છે અને ગેરકાયદેસર ‘એજન્ટ’ને પૈસા ચૂકવે છે જેઓ ગેરકાયદેસર સરહદ ક્રોસિંગમાં મદદ કરવાનું વચન આપે છે.
અમેરિકામાં ગેરકાયદેસર પ્રવેશ માટે મેક્સિકો અને નિકારાગુઆ જેવા મધ્ય અમેરિકન દેશોના રૂટનો ઉપયોગ કરવામાં આવે છે. ખાસ કરીને નિકારાગુઆ યુનાઇટેડ સ્ટેટ્સમાં આશ્રય શોધનારાઓ માટે એક લોકપ્રિય સ્થળ બની ગયું છે. યુએસ કસ્ટમ્સ એન્ડ બોર્ડર પેટ્રોલ (CBP) ડેટા અનુસાર, 2023 માં 96,917 ભારતીયોએ ગેરકાયદેસર રીતે યુએસમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, જે અગાઉના વર્ષ કરતાં 51.61 ટકા વધુ છે. CBP ડેટા દર્શાવે છે કે તેમાંથી ઓછામાં ઓછા 41,770 ભારતીયોએ મેક્સિકન ભૂમિ સરહદ દ્વારા યુએસમાં પ્રવેશવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો. સંસદના શિયાળુ સત્રમાં બોલતા, વિદેશ રાજ્ય પ્રધાન વી મુરલીધરને જણાવ્યું હતું કે વિદેશ મંત્રાલયે કાનૂની સ્થળાંતરને પ્રોત્સાહન આપવા માટે ઘણી પહેલ કરી છે.
