5000 લોકોને ફાંસી આપનાર ઈબ્રાહિમ રાયસી કોણ હતા? જેને તેહરાનનો કસાઈ પણ કહેવામાં આવે છે
આદેશ જારી કરીને 5 હજાર લોકોને ફાંસી આપવામાં આવી. તેમને મોતને ઘાટ ઉતાર્યા બાદ તેમના મૃતદેહોને કબરોમાં પણ દફનાવી દેવામાં આવ્યા હતા. ઘણી લાશોને એક કબરમાં દફનાવવામાં આવી હતી. જો કે રેકોર્ડ્સ મુજબ, કેટલા રાજકીય કેદીઓને ફાંસી આપવામાં આવી હતી તેની પુષ્ટિ નથી, પરંતુ હજારો લોકોને સામૂહિક ફાંસી આપવાની ઘટનાએ સમગ્ર વિશ્વને ચોંકાવી દીધું હતું.
આ આદેશ આપનારા ઈરાનના રાષ્ટ્રપતિ ઈબ્રાહિમ રાઈસીને કોઈ અફસોસ નહોતો. તેથી જ દુનિયા તેને Butcher Of Tehran કહેતી હતી અને આજે જ્યારે તે ‘કસાઈ’ના મૃત્યુના સમાચાર આવ્યા ત્યારે ઈઝરાયેલના યહૂદી ધર્મગુરુઓએ જાહેર નિવેદન આપ્યું કે તે વ્યક્તિને તેના કર્મોની સજા મળી છે. ઈશ્તરે ન્યાય લીધો, રાયસીને તેના ઘાતકી ઈરાદા માટે સજા આપી.
ઈરાન-ઈરાક યુદ્ધના અંત પછી, રાયસી ઈરાનના નાયબ ફરિયાદી બન્યા. તે સમયે તેની ઉંમર માત્ર 25 વર્ષની હતી. 1988માં તેઓ જજ અને ‘ડેથ કમિટિ’ના સભ્ય બન્યા. આ સમિતિની ભલામણના આધારે, તે રાજકીય કેદીઓ સામે કેસ ફરીથી ખોલવામાં આવ્યા હતા જેઓ સરકાર વિરોધી રાજકીય પ્રવૃત્તિઓ માટે સજા કાપી રહ્યા હતા. આ રાજકીય કેદીઓમાં ડાબેરી અને વિરોધી જૂથ મુજાહેદ્દીન-એ-ખાલકા (MEK) અથવા પીપલ્સ મુજાહેદીન ઓર્ગેનાઈઝેશન ઓફ ઈરાન (PMOI) ના સભ્યોનો સમાવેશ થાય છે.
સમિતિએ રાયસીને કેસોના ન્યાયાધીશ બનાવ્યા અને સમિતિની સંમતિથી રાજકીય કેદીઓને મૃત્યુદંડની સજા આપવામાં આવી. જો કે રેકોર્ડ અપડેટ થયા નથી, રાયસીએ લગભગ 5 હજાર પુરુષો અને સ્ત્રીઓને મૃત્યુદંડની સજા ફટકારી હતી. એટલું જ નહીં તમામને સામૂહિક કબરોમાં દફનાવવામાં આવ્યા હતા. માનવ અધિકાર પંચે આ ઘટનાને માનવતા વિરુદ્ધ ગુનો ગણાવ્યો હતો.
જ્યારે મુકાબલો થયો, ત્યારે ઇબ્રાહિમ રાયસીએ આ કેસમાં કોઈ ભૂમિકાનો ઇનકાર કર્યો હતો, પરંતુ તેણે એવું નિવેદન કરીને અન્ય લોકોને ચોંકાવી દીધા હતા કે ઇરાનના ભૂતપૂર્વ સર્વોચ્ચ નેતા આયાતુલ્લાહ ખોમેનીના ફતવા અનુસાર સજા વાજબી હતી. એટલા માટે લોકો રાયસીને તેહરાનનો કસાઈ(Butcher Of Tehran) કહે છે અને અમેરિકાએ રાયસી પર પ્રતિબંધ મૂક્યો હતો.
પિતા મૌલવી હતા, રાયસી અતિ કટ્ટરપંથી ખમેનીની નજીક હતા.
ઈબ્રાહિમ રાયસીનો જન્મ ઉત્તર-પૂર્વ ઈરાનના પવિત્ર શહેર મશહાદમાં 1960માં થયો હતો. તે શિયા મુસ્લિમોની સૌથી પવિત્ર મસ્જિદમાં નમાઝ અદા કરવા જતા હતા. તેમના પિતા મૌલવી હતા, પરંતુ જ્યારે તેઓ 5 વર્ષના હતા ત્યારે તેમણે તેમના પિતાને ગુમાવ્યા હતા. તેણે 15 વર્ષની ઉંમર સુધી ક્યુમ શહેરમાં શિયા સંસ્થામાં અભ્યાસ કર્યો. રાયસી મોહમ્મદ રેઝા શાહના વિરોધી હતા. આયાતુલ્લાહ ખોમેનીએ 1979માં ઇસ્લામિક ક્રાંતિ શરૂ કરીને રેઝા શાહની સરકારને ઉથલાવી નાખી અને 20 વર્ષીય રાયસીને કરજના પ્રોસીક્યુટર જનરલ બનાવ્યા.
રાયસી 1989 થી 1994 સુધી તેહરાનના પ્રોસીક્યુટર જનરલ હતા. 2004 થી 2014 સુધી ન્યાયિક સત્તામંડળના ડેપ્યુટી ચીફ હતા. 2014 માં, રાયસી ઈરાનના પ્રોસીક્યુટર જનરલ બન્યા, પરંતુ રાયસીના રાજકીય વિચારો ‘અત્યંત કટ્ટરપંથી’ હતા. તેઓ ઈરાનના કટ્ટરપંથી નેતા અને દેશના સર્વોચ્ચ ધાર્મિક નેતા આયાતુલ્લાહ ખોમેનીની નજીક હતા. તેમના સમર્થનથી જ રાયસી જુન 2021 માં ઇસ્લામિક રિપબ્લિક ઓફ ઈરાનના પ્રમુખ બન્યા હતા, તેમણે મધ્યમ હસન રુહાનીની જગ્યા લીધી હતી.
