1872માં પ્રથમ વખત વૈજ્ઞાનિક બેન્જામિન ફ્રેન્કલીને વીજળી પડવાનું ચોક્કસ કારણ જણાવ્યું. વીજળી પાસે એવી મિલકત છે કે તે સૌથી ટૂંકો રસ્તો પસંદ કરે છે. આવો જાણીએ શા માટે પડે છે.
આકાશમાંથી વીજળી કેમ પડે છે? શું આવી સ્થિતિમાં ઝાડ નીચે ઊભા રહેવું યોગ્ય છે? જવાબ વાંચો
શા માટે પૃથ્વી પર વીજળી પડે છે?
વરસાદની મોસમમાં વીજળી પડવાના કિસ્સાઓ અવારનવાર સામે આવે છે. તેની જોરદાર ગડગડાટથી દરેક વ્યક્તિ ડરી જાય છે. આકાશમાં વીજળીના કડાકા થવા લાગે ત્યારે મનમાં એક જ ડર રહે છે કે તે આપણા ઘરની આસપાસ ન પડી જાય. કેટલીકવાર જ્યારે લોકો ઘરની બહાર હોય અને હવામાન ખરાબ થઈ જાય, ત્યારે તેઓ ઘણીવાર ઝાડ નીચે ઉભા રહે છે. પરંતુ તમારે જોઈએ?
વીજળી શા માટે ચમકે છે?
1872માં પ્રથમ વખત વૈજ્ઞાનિક બેન્જામિન ફ્રેન્કલીને વીજળી પડવાનું ચોક્કસ કારણ જણાવ્યું. તેમણે કહ્યું કે આકાશમાં વાદળોમાં પાણીના નાના-નાના કણો હોય છે, જે હવામાં ઘસવાથી ચાર્જ થઈ જાય છે. કેટલાક વાદળો પર હકારાત્મક ચાર્જ આવે છે અને કેટલાક પર નકારાત્મક. જ્યારે બંને ચાર્જ થયેલા વાદળો એકબીજાની સામે ઘસે છે, ત્યારે તેઓ મળે ત્યારે લાખો વોલ્ટ વીજળી ઉત્પન્ન થાય છે. ક્યારેક આ વીજળી એટલી બધી હોય છે કે તે પૃથ્વી સુધી પહોંચી જાય છે. તેને લાઈટનિંગ સ્ટ્રાઈક કહેવામાં આવે છે.
ભય અહીં રહે છે
જ્યારે વીજળી પડે છે, ત્યારે તે ઘણીવાર જીવલેણ સાબિત થાય છે. ખેતરોમાં કામ કરતી વ્યક્તિ, ઝાડ નીચે ઊભા રહીને, તળાવમાં ન્હાતી વખતે અને મોબાઈલ ફોન સાંભળતી વખતે વીજળી પડવાનું જોખમ સૌથી વધુ હોય છે. વૈજ્ઞાનિકોના મતે મોબાઈલ ફોનથી અલ્ટ્રાવાયોલેટ કિરણો નીકળે છે, જે વીજળીને આકર્ષે છે.
વૃક્ષો અને થાંભલાઓની આસપાસ ભય છે
વીજળી પાસે એવી મિલકત છે કે તે સૌથી ટૂંકો રસ્તો પસંદ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં જ્યારે આકાશી વીજળી જમીન તરફ આવે છે, ત્યારે વીજળીના ઊંચા થાંભલાઓ તેને કંડક્ટર આપવાનું કામ કરે છે. તેથી જ વીજળીના થાંભલાની આસપાસ વીજળી વધુ પડે છે. જો વીજળી પડતી હોય તો તમારું ઘર સૌથી સુરક્ષિત છે, જો તમે ઝાડ નીચે ઉભા છો તો આવું કરવું જોખમી બની શકે છે. આ સ્થિતિમાં વીજળી પડવા ઉપરાંત વાવાઝોડામાં વૃક્ષ તૂટવાનો પણ ભય રહે છે.
જો આવું થાય તો સમજવું કે નજીકમાં વીજળી પડશે.
જો આકાશમાં વીજળી ચમકતી હોય અને તમારા માથાના વાળ છેડા પર ઊભા હોય અને તમને તમારી ત્વચામાં ઝણઝણાટીનો અનુભવ થતો હોય તો તરત જ નીચે નમીને તમારા કાન બંધ કરો. તમારા માથા અને કાનને તમારા હાથથી ઢાંકીને બેસો. આ એક સંકેત હોઈ શકે છે કે વીજળી તમારી આસપાસ ત્રાટકી રહી છે.
